Zgubiłeś dokument potwierdzający tożsamość?

Prawie każdy zna kogoś, kto zgubił lub komu skradziono dokument tożsamości. Najczęściej dokumenty tracimy wraz z portfelem lub zaginionym bagażem i po kilka naraz: dowód osobisty, prawo jazdy, paszport… Jakie mogą być konsekwencje takiej sytuacji? Co należy zrobić, gdy zorientujemy się, że nie mamy swoich dokumentów i jak sprawdzić, czy nie zostały one użyte do oszustwa?

Dokument tożsamości w niepowołanych rękach – nieprzyjemne skutki

Co roku w Polsce giną tysiące dokumentów tożsamości. Pod koniec III kwartału 2018 roku w rejestrach systemu Dokumenty Zastrzeżone, znajdowało się ich już ponad 1,6 miliona sztuk. Baza ta, prowadzona przez Związek Banków Polskich, przechowuje również dane o próbach wyłudzeń kredytów na podstawie cudzych danych – średnio jest to ponad 1800 przypadków na kwartał.

Wyłudzenie kredytu to jedna z najgorszych konsekwencji, jaka może nas spotkać po utracie np. dowodu osobistego. Zwykle dowiadujemy się o tym fakcie dopiero, gdy zgłasza się do nas firma windykacyjna. Skradzione lub znalezione dokumenty mogą posłużyć oszustom również do kupna sprzętu na raty, zamówienia abonamentu, a nawet wynajęcia nieruchomości. Choć umowy zawarte w ten sposób nie są wiążące, to jednak zanim wszystko wyjaśnimy z policją lub bankiem, mogą sprawić nam wiele kłopotu. To do nas bowiem będą trafiać polecenia zapłaty i to nasze dane mogą znaleźć się w rejestrze dłużników, utrudniając zaciągnięcie własnych zobowiązań. Dlatego, kiedy tylko zorientujemy się, że straciliśmy dokumenty, powinniśmy jak najszybciej zgłosić to wszędzie, gdzie się da.

Co zrobić po utracie dokumentów osobistych

W zależności od tego, gdzie akurat się znajdujemy, możemy zastrzec nasze dokumenty przez internet, telefon lub w siedzibie banku. Później warto odwiedzić także policję oraz zgłosić się do organu, w którym wydano dany dokument w celu uzyskania nowego egzemplarza.

Do dokumentów, które można i należy zastrzec, należą:

• dowód osobisty,
• paszport,
• prawo jazdy,
• dowód rejestracyjny,
• karty płatnicze (debetowe, kredytowe),
• karta pobytu.

Utratę, jak i uszkodzenie dowodu osobistego można zgłosić w internetowym serwisie Profil Zaufany. Zgłoszenie potwierdzane jest za pośrednictwem serwisu bankowego lub w jednym z punktów potwierdzenia.

W celu zastrzeżenia dowodu, paszportu czy prawa jazdy można udać się również bezpośrednio do własnego banku. Niektóre obsługują takie zgłoszenia przez telefon, inne wymagają osobistej wizyty. Część banków przyjmuje zastrzeżenia również od osób, które nie są ich klientami – warto sprawdzić ich listę na stronie dokumentyzastrzezone.pl. Jest to system, który umożliwia przesyłanie informacji o zastrzeżeniu dokumentu do wszystkich jego uczestników, czyli każdego z polskich banków oraz wielu innych instytucji i firm. Wystarczy, że zgłoszenie zostanie zarejestrowane tylko w jednym z nich.

Osoby, które przed utratą dokumentów posiadały już konto na stronie Biura Informacji Kredytowej, mogą dokonać zgłoszenia również tam. Niestety, opcja nie jest dostępna dla osób, które dopiero chciałyby założyć tam profil.

Jeśli straciliśmy nie tylko dokument tożsamości, ale również karty bankowe, możemy skorzystać z  telefonicznego międzybankowego Systemu Zastrzegania Kart, pod numerem (+48) 828 828 828. Działa on na całym świecie, przez całą dobę i dostępny jest dla klientów wszystkich banków.

Jak sprawdzić, czy nikt nie użył naszego dowodu?

Niezależnie od tego, kiedy zorientowaliśmy się, że straciliśmy dokumenty, w naszym interesie będzie sprawdzenie, czy nie zostały one użyte do zamówienia jakiejś usługi lub zaciągnięcia kredytu. W tym celu warto zarejestrować się w biurze informacji gospodarczej i skorzystać z usługi sprawdzenia siebie. Raz na pół roku takiego sprawdzenia można dokonać za darmo.

Na stronie infoKonsument.pl należącej do Biura Informacji Gospodarczej ERIF S.A.  można pobrać jednocześnie trzy raporty o sobie. Będą one zawierać informacje:

• o tym, kto dokonał sprawdzenia naszych danych w ciągu ostatnich 12 miesięcy,
• o pozytywnych i negatywnych wpisach dotyczących zobowiązań finansowych,
• o tym, czy ktoś próbował posłużyć się dokumentem z naszymi danymi.

Aby przez dłuższy czas chronić swoje dane po utracie dokumentów, warto włączyć usługę stałego monitorowania siebie. Dzięki niej, przez następne 12 miesięcy możemy otrzymywać na bieżąco powiadomienia, jeśli tylko w rejestrze ERIF pojawią się jakieś aktualizacje na nasz temat, albo kiedy bank lub inna firma sprawdzi informacje o nas. Ta druga sytuacja często jest sygnałem, że ktoś próbuje wyłudzić pożyczkę na nasze dane.  Po otrzymaniu takiej informacji możemy szybko zareagować, kontaktując się z wymienioną instytucją.