„Wszyscy jesteśmy konsumentami” – tak powiedział prezydent John Kennedy 15 marca 1962 roku. Każdy z nas kupuje od przedsiębiorców różne towary lub usługi. W jakich sytuacjach jesteśmy konsumentami, a w jakich nie?
Definicja konsumenta
Zgodnie z definicją konsumenta określoną w art. 221 kodeksu cywilnego za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Oznacza to, że konsumentem jesteśmy tylko wtedy, gdy kupujemy u przedsiębiorcy towar lub usługę dla celów prywatnych. Konsumentem jesteśmy więc, gdy nabywamy towar lub usługę na własny użytek, np. kupujemy sprzęt gospodarstwa domowego, obuwie, odzież, różne usługi od firm – np. telekomunikacyjnych, remontowych, finansowych.
Kiedy nie jesteśmy konsumentem?
Konsumentami nie jesteśmy, jeżeli: 1. zawieramy umowę z inną osobą fizyczną, np. kupujemy od innej osoby rzecz na portalu aukcyjnym, 2. zawieramy umowę, która ma bezpośredni związek z prowadzoną przez nas działalnością gospodarczą lub zawodową, np. jako sklepikarz kupujemy towar do swojego sklepu, jako lekarz wykupujemy kurs dokształcający.
Bardzo istotnym elementem w definicji konsumenta jest kwestia braku bezpośredniego związku czynności prawnej konsumenta z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową. Jest to jedna z najważniejszych kwestii w rozróżnieniu konsumenta od przedsiębiorcy. O braku bezpośredniego związku możemy mówić wtedy, gdy czynność prawna zaspokaja własne, osobiste potrzeby danej osoby, jego rodziny, domowników, także przyjaciół lub znajomych (prezenty), służy zapewnieniu funkcjonowania gospodarstwa domowego. Z tego względu będzie konsumentem np. przedsiębiorca budowlany, który wykupuje w biurze podróży wycieczkę na rodzinne wakacje.
Rozróżnienie konsumenta od przedsiębiorcy
Zdarza się niekiedy, że trudno jest jednoznacznie i w sposób niebudzący wątpliwości stwierdzić czy dana czynność jest bezpośrednio związana z działalnością, czy też nie. Przykładem może być zakup sprzętu elektronicznego (telefon, komputer), który można wykorzystać zarówno do prowadzonej działalności, jak również do celów prywatnych. W takich przypadkach warto przeanalizować czy konkretna czynność jest typowa lub nie dla prowadzonej przez osobę działalności gospodarczej. Można wtedy posiłkować się informacjami dostępnymi w ewidencji o prowadzeniu działalności (np. wskazanymi w rejestrze kodami PKD, czyli Polskiej Klasyfikacji Działalności). W podanym wcześniej przykładzie, jeżeli dana osoba prowadzi działalność gospodarczą polegającą na handlowaniu sprzętem elektronicznym i zakupiony sprzęt dalej odsprzedaje, to zakup elektroniki zdecydowanie ma bezpośredni związek z prowadzoną działalnością.
Zakup na fakturę, a bycie konsumentem
W przypadku pojęcia konsumenta często pojawia się wątpliwość czy dokonanie zakupu towaru i wzięcie na niego faktury na firmę przesądza automatycznie, że kupujący przestaje być konsumentem. Odpowiedź na to pytanie brzmi nie. To, co przesądza czy kupujący jest konsumentem czy przedsiębiorcą, to rodzaj potrzeb zaspokajanych przez kupiony towar. Jeżeli wzięliśmy fakturę na zakupiony towar lub usługę, a twierdzimy, że jesteśmy konsumentem, powinniśmy udowodnić, że nabyty towar lub usługa służą naszym celom prywatnym. Czasami przeprowadzenie takiego dowodu może być bardzo trudne. Dodatkowo, co istotne, jeżeli występujemy w sprawie jako konsument, nie możemy zaksięgować i rozliczyć takiej faktury w ramach prowadzonej działalności, gdyż byłoby to działanie sprzeczne z przepisami.
Prawidłowe zdefiniowanie konsumenta – dlaczego to takie ważne?
Właściwie dlaczego tak ważne jest prawidłowe określenie czy w danej sytuacji jesteśmy konsumentami? Jest to bardzo istotne, ponieważ od tego zależy np.: 1. jakie zasady obowiązują przy reklamowaniu towarów – niektóre przepisy kodeksu cywilnego dotyczą tylko konsumentów, 2. czy przysługują nam określone prawa – tylko konsumentom ustawa o prawach konsumenta daje możliwość bezkosztowego zrezygnowania z umowy zawartej na odległość, np. przez internet, 3. jakie informacje przed zawarciem umowy musi przekazać nam przedsiębiorca.
Jako konsumenci jesteśmy szczególnie chronieni przez obowiązujące przepisy, co nierzadko ma kluczowe znaczenie w spornej sytuacji.
Urząd skarbowy, w dużym stopniu za sprawą mitów jakie panują na jego temat, wielu osobom kojarzy się negatywnie. I choć faktem jest, że urzędnicy bywają nadgorliwi, to jednak ich zadanie wcale nie polega na tym, by na siłę szukać nieprawidłowości w rozliczeniach czy dokumentach podatników. Fiskus nie musi być wrogiem, ale trzeba wiedzieć, w jaki sposób funkcjonuje i jak prawidłowo załatwiać w nim swoje sprawy. Na te i inne pytania związane z US odpowiadamy w poniższym artykule.
Czas na złożenie większości formularzy PIT mija z końcem kwietnia. Niektóre z nich należy przesłać do urzędów skarbowych jeszcze wcześniej. Warto pamiętać o tych terminach, ponieważ konsekwencje ich niedotrzymania są dość nieprzyjemne – oprócz utraty możliwości skorzystania z preferencyjnych form opodatkowania, spóźnialskim grożą kary finansowe.
