Mandat karny za przekroczenie prędkości, wymuszenie pierwszeństwa czy inne wykroczenie, można opłacić od razu gotówką lub kartą płatniczą, albo w późniejszym terminie przelewem bankowym. Jak zapłacić mandat przez internet? Gdzie znaleźć informacje na jego temat? Jakie konsekwencje niesie nieopłacenie mandatu? Czy jest sens czekać aż się przedawni?

Mandat karny pozwala nałożyć na sprawcę wykroczenia sankcję, bez jednoczesnego kierowania sprawy do sądu. W zdecydowanej większości przypadków wystawia go policja, ale takie uprawnienie przysługuje również Straży Miejskiej, Straży Granicznej, Państwowej Inspekcji Pracy, Straży Ochrony Kolei i wielu innym organom. Jeśli chodzi o mandaty drogowe, od 1 lutego 2018 roku można je opłacać bezgotówkowo bezpośrednio w radiowozach, korzystając z karty płatniczej lub BLIK-a. Kierowcy nie zawsze chcą jednak zajmować się płatnością od razu po zdarzeniu, wolą ochłonąć i uregulować ją później przelewem. W takiej sytuacji muszą pamiętać, że z punktu widzenia prawa mandat jest podatkiem, tak więc wymaga skorzystania z innej procedury, niż klasyczny przelew online.

Niezapłacony mandat karny – jak sprawdzić mandat?

Od 1 stycznia 2016 roku, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 13 listopada 2015 roku, wszystkimi sprawami nieopłaconych mandatów karnych z całej Polski, zajmuje się Naczelnik Urzędu Skarbowego w Opolu. Niezależnie zatem, kto i gdzie otrzymał mandat karny, musi go opłacić bezpośrednio w opolskim urzędzie lub dokonując przelewu na jego rachunek bankowy. W razie pytań  czy wątpliwości w zakresie posiadanych mandatów, można skontaktować się już z urzędem skarbowym właściwym ze względu na miejsce swojego zamieszkania. Chcąc natomiast uzyskać informacje na temat mandatów nałożonych przez Straż Miejską, trzeba zwrócić się do właściwego Urzędu Gminy lub Urzędu Miasta.

Warto wiedzieć, że informacje o popełnionych wykroczeniach drogowych można również sprawdzić na najbliższym komisariacie policji oraz za pośrednictwem portalu rządowego www.obywatel.gov.pl. Co ważne jednak, w ten sposób można poznać jedynie liczbę posiadanych punktów karnych – dane na temat kwoty zaległych mandatów nie są tutaj dostępne.

Osoby, które od dłuższego czasu nie opłacają mandatu, albo mają już kilka zaległych i chciałyby uporządkować swoją sytuację finansową, mogą skorzystać z serwisu ERIF i pobrać raport na swój temat. Z wykazu dowiedzą się wobec kogo i na jakie kwoty są zadłużone.

Jak opłacić mandat przelewem przez internet?

Jeśli znana jest kwota, numer i seria mandatu karnego, jego opłacenie nie przysporzy większych trudności. Wszystkie banki umożliwiają łatwe płacenie mandatu przez internet, i w każdym z nich przebiega ono w bardzo podobny, niżej opisany sposób. By uregulować opłatę należy:

1. zalogować się do internetowego konta bankowego;
2. wybrać zakładkę „przelewy”, a następnie opcję przelewu do urzędu skarbowego;
3. spośród widniejących formularzy wybrać „mandaty”;
4. określić miasto i nazwę organu podatkowego, czyli np. Urząd Skarbowy w Opolu;
5. w polu „typ identyfikatora” zaznaczyć opcję PESEL i podać numer swojego;
6. pozostawić pustą pozycję „okres rozliczenia”;
7. wpisać kwotę mandatu karnego oraz jego serię i numer (pole „identyfikacja zobowiązania”);
8. potwierdzić realizację przelewu.

W powyższy sposób mandat przez internet można opłacić w ciągu dosłownie kilku minut. Osoby, które z jakiegoś powodu nie chcą z niego skorzystać, mogą uregulować płatność na poczcie. Takie rozwiązanie będzie wiązało się jednak nie tylko z mniejszą wygodą, ale również z dodatkową, kilkunastozłotową opłatą.

Co ważne, przedstawiona procedura dotyczy wyłącznie opłacania mandatów wystawianych przez policję. W przypadku mandatu na przykład od Straży Miejskiej czy Urzędu Celnego, należy skorzystać z opcji tradycyjnego przelewu.

Zgubiony mandat? Żaden problem

By móc opłacić mandat karny, czy to przez internet, czy na poczcie, trzeba znać nie tylko jego kwotę, ale również serię i numer. Wszystkie te informacje znajdują się oczywiście na otrzymanym mandacie. Jeśli zostanie więc zgubiony, będzie trzeba zwrócić się do urzędu skarbowego z prośbą o ich udostępnienie. To jedyny możliwy sposób, by pozyskać utracone dane do przelewu – ani policja, ani rządowe serwisy internetowe nie przechowują szczegółowych informacji o mandatach.

Rodzaje mandatów karnych

Warto wiedzieć, że w Polsce wykorzystuje się trzy rodzaje mandatów: gotówkowy, kredytowany i zaoczny. Ten pierwszy może być wystawiony wyłącznie osobie, która nie mieszka na stałe w naszym kraju (np. zagranicznemu turyście). W tej sytuacji płatność następuje od razu, natomiast w przypadku pozostałych sprawców stosuje się mandat kredytowany, który musi zostać uregulowany w ciągu 14 dni licząc od dnia jego przyjęcia. Zaoczny mandat karny pojawia się z kolei wówczas, gdy policjant nie zastał sprawcy na miejscu wykroczenia (np. nieprawidłowe parkowanie), albo gdy wykroczenie zostało zarejestrowane przez fotoradar; warto podkreślić, że w tych przypadkach mandat można otrzymać nawet po upływie kilku miesięcy od popełnienia wykroczenia.

Czym grozi niezapłacenie mandatu?

Trzeba mieć świadomość faktu, że obowiązek zapłaty mandatu karnego powstaje w momencie jego przyjęcia. Jeśli popełniający wykroczenie odmówi przyjęcia mandatu, funkcjonariusz skieruje sprawę do sądu. Ten ostatni, jeśli stwierdzi winę kierowcy, może zasądzić karą znacznie wyższą od tej, którą wymierzył funkcjonariusz; wówczas, kierowca będzie musiał też pokryć koszty postępowania sądowego. Z powyższych względów przyjęcia mandatu warto odmówić wyłącznie pod warunkiem, że możliwe jest udowodnienie niewinności przed sądem. A co w sytuacji, gdy mandat zostanie przyjęty, ale nieopłacony?

Niezapłacony mandat w pierwszej kolejności skutkuje wysłaniem wezwania do zapłaty. Jeśli mimo otrzymania pisma kierowca dalej uchyla się od płatności, rozpoczyna się windykacja należności w ramach administracyjnego postępowania egzekucyjnego. Ściągnięciem należności zajmuje się wówczas urząd skarbowy, korzystając przy tym z różnych przysługujących mu narzędzi: może wyegzekwować grzywnę z nadpłaty podatku dochodowego, potrącić naliczoną kwotę z rachunku bankowego, a w ostateczności – zająć i spieniężyć mienie dłużnika. Niezależnie o którym rozwiązaniu mowa, trzeba liczyć się z poniesieniem dodatkowych kosztów postępowania egzekucyjnego.

Zaleganie z zapłatą mandatu może też skutkować wpisem do rejestru dłużników, co utrudni z kolei dostęp do produktów kredytowych i pożyczkowych. W takim wypadku dopiero całkowita spłata zadłużenia pozwoli opuścić „czarną listę” i odzyskać wiarygodność płatniczą.

Czy mandat się przedawnia?

Część osób, na których ciążą niezapłacone mandaty liczy, że po pewnym czasie ulegną one przedawnieniu i spłata zadłużenia nie będzie konieczna. To rzeczywiście możliwe, przy czym warto pamiętać, że przedawnienie długu nie jest równoznaczne z jego anulowaniem; istnieje on nadal w postaci tzw. zobowiązania naturalnego, i nadal wywołuje pewne negatywne konsekwencje (np. może widnieć w ogólnodostępnym rejestrze dłużników).

Jeśli sprawca nie przyjmie mandatu, sąd w ciągu roku musi rozpocząć postępowanie. Gdy tego nie zrobi sprawa zostanie umorzona, w przeciwnym razie – przedawnienie będzie mogło nastąpić po upływie 3 lat. Trzyletni termin przedawnienia dotyczy także przyjętych mandatów; po tym czasie, nawet jeśli wierzyciel skieruje sprawę do sądu, kierowca będzie mógł podnieść zarzut przedawnienia i uniknąć zapłaty.

Inne zasady dotyczą wykroczenia w postaci nieopłacenia postoju na płatnym miejscu parkowania. W tym wypadku, na ściągnięcie zaległej należności urząd skarbowy ma aż 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym mandat został wystawiony.