Skup długów – co to jest?

Niespłacone przez kontrahentów zobowiązania są główną przyczyną zatorów płatniczych i poważnych kłopotów finansowych w firmie. Dlatego warto rozważyć każdą możliwość odzyskania pieniędzy. Jedną z nich jest sprzedaż długów. Jakie korzyści daje takie rozwiązanie oraz jak wyglądają regulacje prawne?

Na czym polega sprzedaż długów?

Zgodnie z prawem wierzyciel może podjąć się odzyskiwania długu samodzielnie lub sprzedając dług firmie windykacyjnej, wyspecjalizowanej w odzyskiwaniu należności lub innej zainteresowanej stronie.

Wszelkie kwestie dotyczące przeniesienia długu na osobę trzecią reguluje Kodeks Cywilny (art. 509 – 518). Firma może dokonać cesji wierzytelności bez zgody płatnika – musi go jednak o tym powiadomić. Po przekazaniu takiej informacji zadłużony przedsiębiorca jest zobowiązany do spłaty zobowiązania na rzecz nabywcy wierzytelności. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w umowie między firmą a kontrahentem wyraźnie zastrzeżono, że cesja jest zakazana lub możliwa jedynie za zgodą płatnika. Firma windykacyjna może jednak w takim przypadku wystąpić jako pełnomocnik przedsiębiorstwa i rozpocząć procedurę odzyskiwana należności w jego imieniu.

Sprzedaż długów sprawia, że nowy wierzyciel nabywa jednocześnie wszelkie związane z nimi prawa, w tym roszczenia o zaległe odsetki. Z drugiej strony, jeśli zadłużony przedsiębiorca miał wobec wcześniejszego właściciela wierzytelności jakieś zarzuty, nadal przysługują mu one wobec nabywcy. Warto podkreślić, że przedmiotem cesji mogą być również zobowiązania, które nie są jeszcze wymagalne, tzn. takie, których termin zapłaty czy realizacji jeszcze nie minął. Sprzedaż długów nie musi więc świadczyć o złej kondycji finansowej przedsiębiorcy.

Wycena kupna należności oparta jest na wywiadzie gospodarczym przeprowadzonym wobec płatnika. Oczywiste jest, że firma skupująca dług musi na tym zarobić. Zysk obliczany jest na podstawie stopnia niewypłacalności zadłużonego przedsiębiorcy, dostępnej dokumentacji oraz okresu przeterminowania należności. Skupowanie wierzytelności o wysokim ryzyku (czyli takich, gdzie istnieje wyższe prawdopodobieństwo, że windykacja należności może się nie powieść), zwykle jest tańsze niż skup długów dobrze rokujących spłatę. Koszt cesji będzie wyższy, jeśli istnieją duże szanse na odzyskanie pieniędzy.

Sprzedaż długów a faktoring

Istotnym zagadnieniem związanym ze sprzedażą długów jest faktoring. Polega on na wykupie od przedsiębiorstw wyłącznie nieprzeterminowanych wierzytelności. Umowa faktoringu może obejmować również dodatkowe usługi na rzecz wierzyciela — monitoring płatności, windykację przeterminowanych płatności oraz prowadzenie rozliczeń.

Rozróżnia się trzy rodzaje faktoringu: pełny (bez prawa regresu), niepełny (z przysługującym prawem do regresu) oraz mieszany. Prawo regresu oznacza, że ryzyko nieściągnięcia długu zostaje po stronie wierzyciela. W przypadku udokumentowania braku możliwości odzyskania należności, musi on zwrócić pieniądze jakie otrzymał za sprzedaż długów  . W przypadku faktoringu mieszanego natomiast ryzyko podejmują obie strony, czyli faktor i faktorant, przy czym faktor z góry ustala kwotę, do jakiej ponosi odpowiedzialność za zobowiązanie. Powyżej tej sumy ryzyko niewypłacalności kontrahenta przenoszone jest na faktoranta.

Faktoring jest więc swoistym rodzajem kredytowania przedsiębiorstwa. W Polsce usługi tego typu świadczą zazwyczaj banki.

Co to jest giełda wierzytelności?

Giełda wierzytelności (długów) jest rejestrem informacji gospodarczych o wierzytelnościach wystawionych na sprzedaż. Podstawą prawną jej działalności jest Kodeks Cywilny (art. 509 -518), art. 4 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych oraz art. 23 ustawy o ochronie danych osobowych.

Sprzedaż długów na giełdzie wierzytelności polega na podaniu do publicznej wiadomości informacji o zadłużeniach wraz z ofertą ich wykupu. Przepisy o ochronie danych osobowych zezwalają na przetwarzanie takich danych w prawnie uzasadnionych celach administracyjnych – w tym wypadku odzyskaniu należności od zadłużonych przedsiębiorców. Odsprzedaż długu wiąże się z udostępnieniem takich informacji jak: imię i nazwisko/nazwę firmy, adres (bez numeru nieruchomości i numeru lokalu mieszkalnego), NIP oraz wartość wierzytelności. Muszą być także potwierdzone stosowną dokumentacją. Wierzyciel nie ma prawa wystawiać na sprzedaż wierzytelności, jeśli w umowie z zadłużonym kontrahentem został zawarty zakaz cesji.

W Polsce działa obecnie wiele giełd wierzytelności, które dostępne są za pośrednictwem Internetu. Jedną z nich jest popularny portal www.verif.pl należący do Grupy Kapitałowej KRUK. Informacje o długach można zamieścić jednocześnie w kilku serwisach, jednak w większości z nich wymagana jest opłata za rejestrację oraz wystawienie oferty.

Skup długów

W większości przypadków głównymi klientami giełd wierzytelności są firmy windykacyjne, dla których skup długów oraz późniejsza windykacja należności stanowią główną formę działalności. Co ważne, nie każda firma windykacyjna będzie w równym stopniu zainteresowana konkretnym długiem – część z podmiotów działających na rynku obrotu wierzytelnościami specjalizuje się w określonym typie zadłużeń (np. wierzytelności konsumenckie), nie skupując zadłużeń innego rodzaju.

Giełda długów – co warto wiedzieć?

Przedsiębiorca nie zawsze ma czas oraz odpowiednie zasoby do dochodzenia roszczeń od kontrahentów. Sprzedaż długów na giełdzie długów (lub inaczej nazywając: giełdzie wierzytelności) pomaga w szybszym odzyskaniu należności. To dobre rozwiązanie dla firm, które potrzebują szybkiego zastrzyku gotówki. Uzyskana kwota jest zazwyczaj mniejsza niż sam dług, jednak przedsiębiorca nie ponosi dodatkowych kosztów związanych z jego windykacją.   

Ponadto wystawienie informacji o zadłużeniu na giełdzie długów może być dla płatnika motywacją do jego spłaty. Z prezentowanych danych korzystają bowiem także przedsiębiorcy, którzy planują podpisanie umowy z nowym partnerem biznesowym. Jeśli dana firma widnieje na liście dłużników, jest to sygnał, że nie warto z nią współpracować. Zrealizowanie zaległych należności (spłata długu) może z powrotem podnieść wiarygodność firmy. Więcej informacji na temat rejestru dłużników znajdziesz tutaj.

Na giełdzie długów można sprzedać w zasadzie każdy dług. Wierzytelność musi być jednak potwierdzona odpowiednimi dokumentami, takimi jak: wyrok sądu, umowa sprzedaży lub najmu, weksel, umowa pożyczki czy potwierdzenie wpłacenia zaliczki. Można także wystawiać na niej długi przeterminowane.

Dowiedz się, jak BIG może pomóc odzyskać dług: https://erif.pl/poradnik-przedsiebiorcy/odzyskiwanie-odzyskiwanie-dlugow-jak-moze-ci-pomoc-biuro-informacji-gospodarczej/

Jakie korzyści daje sprzedaż długów?

Sprzedaż długów rekomendowana jest przedsiębiorstwom, które borykają się z problemami finansowymi i potrzebują pilnego napływu gotówki. Jej brak może przyczynić się do zachwiania płynności finansowej, powstania zatorów płatniczych, a nawet upadku firmy.

Korzyści z przeniesienia wierzytelności na inny podmiot to przede wszystkim szybkie odzyskanie choć części długu. Przedsiębiorca przestaje być także obarczony ryzykiem niewypłacalności zadłużonego kontrahenta oraz nie musi pokrywać dodatkowych kosztów związanych z prowadzeniem windykacji. Ponadto oczekiwanie na wyrok i egzekucję komorniczą również jest ryzykowne. Płatnik może w tym czasie ukryć majątek, postawić się w stan upadłości lub zlikwidować działalność.

Warto jednak podkreślić, że nie każdą wierzytelność uda się sprzedać. Firmy windykacyjne weryfikują dokładnie sytuację zadłużonego przedsiębiorstwa oraz oceniają realne szanse na odzyskanie długu. Istotne jest również posiadanie pełnej dokumentacji.