Dłużnicy a skarga pauliańska. Sposób na odzyskanie wierzytelności

Przeniesienie majątku na inną osobę. Do jakich sposobów uciekają się dłużnicy?

Nieraz słyszy się o przypadkach dłużników, którzy w obawie przed egzekucją długów ukrywają majątek lub pozbywają się go, przekazując innym osobom. Przykładowa sytuacja jest fikcyjna, jednak podobne do niej wydarzają się niemal każdego dnia:

Osoba A pożycza od osoby B 100 tysięcy złotych. Osoba B wie, że osoba A posiada mieszkanie o wartości około pół miliona złotych, które może stanowić zabezpieczenie pożyczki, więc czuje się bezpiecznie pożyczając te pieniądze. Nadchodzi termin spłaty, osoba A mówi osobie B, że nie może oddać jej pieniędzy, ponieważ zbankrutowała, twierdzi też, że nie jest już właścicielem mieszkania, ponieważ przekazała je w darowiźnie swojemu dziecku.

Podsumowując, dłużnik przekazał w ramach darowizny mieszkanie na inną osobę, mimo że po zawarciu umowy darowizny nadal w nim zamieszkuje. Jednocześnie skorzystał z pożyczki, której nie oddaje. Oczywistym staje się, że majątek został przekazany po to, by uniknąć zobowiązania, tym bardziej że osobą, która otrzymała mieszkanie, jest jego dziecko.

Innymi sposobami, jakie wykorzystują dłużnicy w podobnych sytuacjach, jest faktyczna sprzedaż majątku, ale w zaniżonej cenie, lub transfer majątku za granicę. Czy istnieje sposób, by zabezpieczyć się przed takim postępowaniem?

 

Narzędzie ochrony wierzyciela – skarga pauliańska. Na czym polega?

 

Kodeks cywilny zawiera przepisy, które gwarantują wierzycielowi ochronę w sytuacji, gdy dłużnik okaże się niewypłacalny i celowo pozbędzie się majątku. W art. 527 – 534 opisane są tzw. roszczenia pauliańskie. To instytucja, która prowadzi do uznania przez sąd czynności prawnej dokonanej przez dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela. Jeśli wyrok sądu okaże się pozytywny, wierzyciel może prowadzić egzekucję komorniczą również z przedmiotów, które wyszły z majątku dłużnika, a które są już w posiadaniu innej osoby.

Skargą pauliańską można kwestionować również umowę sprzedaży nieruchomości (lub innego majątku). W te sposób osoba, która nabyła od dłużnika nieruchomość i rzeczywiście za nią zapłaciła, może ją stracić.

 

 Jak napisać i gdzie złożyć skargę pauliańską?

Pisząc skargę pauliańską, w treści żądania należy wnieść o uznanie czynności za bezskuteczną wobec wierzyciela. Ważne jest jej precyzyjne określenie: m.in. treść czynności, która doprowadziła do wyzbycia się majątku, jej strony, datę.

Określając wartość przedmiotu sporu, bierze się pod uwagę nie rzeczywistą wartość zbytego przedmiotu, ale wartość wierzytelności. 5% tej kwoty wynosić będzie opłata za pozew.

W pozwie warto też zamieścić wniosek o zabezpieczenie roszczenia paulińskiego, czyli o zakaz zbywania lub obciążania przedmiotu. Jeśli przedmiotem roszczenia jest nieruchomość, konieczne będzie złożenie wniosku o wpis w księdze wieczystej na ten temat.

Aby skorzystać ze skargi pauliańskiej, należy ustalić sąd właściwy do rozpoznania sprawy – według miejsca zamieszkania pozwanego. Pozwanym będzie nie sam dłużnik, ale osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkowa skutkującą pokrzywdzeniem wierzyciela.

Po uzyskaniu orzeczenia uwzględniającego skargę pauliańską, można wszcząć postępowanie egzekucyjne. Komornik zajmie przedmiot tak, jakby nigdy nie wyszedł on z majątku dłużnika, a to ułatwi  dochodzenie wierzytelności.