Podstawy bankowości: sesje bankowe Elixir

Elektroniczny system rozliczania płatności

KIR działa od 1991 r. i jest jedyną izbą rozliczeniową w Polsce. Większość krajowych banków jest pośrednio lub bezpośrednio uczestnikami KIR, co powoduje, że znaczna część międzybankowych płatności jest rozliczana za pośrednictwem tej instytucji. Jednym z obsługiwanych przez KIR systemów rozliczeń jest Elixir – elektroniczny system płatności dokonywanych w złotych. To narzędzie kluczowe dla funkcjonowania polskiego sektora bankowego. Przedmiot rozliczeń w systemie stanowią zlecenia uznaniowe oraz obciążeniowe, przekazywane przez banki drogą elektroniczną. Elixir służy do rozliczania zarówno przelewów, jak i wpłat gotówkowych, a także poleceń zapłaty.

Platforma umożliwia funduszom dotarcie w bezpieczny sposób do wskazanego odbiorcy. Za jej pośrednictwem realizowane są płatności zarówno osób indywidualnych, jak i firm czy instytucji, w tym również samych banków. W ciągu każdego dnia odbywają się trzy sesje bankowe, w ramach których rozliczane są skierowane do systemu akcje finansowe. Elixir opiera się na sesjach wychodzących oraz przychodzących. Sesja wychodząca polega na realizowaniu przez dany bank wszystkich oczekujących do ustalonej godziny przelewów zewnętrznych. Sesje przychodzące natomiast obejmują przyjmowanie zleceń, po których pieniądze powinny znaleźć się na koncie odbiorcy przelewu.

Sesje bankowe – godziny realizowania płatności

KIR przeprowadza w każdy dzień roboczy trzy sesje rozliczeniowe: poranną (w godzinach 9:30 -11:00), popołudniową (w godzinach 13:30 -15:00) oraz wieczorną (w godzinach 16:00 – 17:30). Jednak banki ustalają własne godziny sesji wychodzących i przychodzących, co powoduje różnice w terminie dostarczenia pieniędzy na dane konto. Poniżej zebrane sesje bankowe, podczas których księgowane są przelewy w wybranych bankach.

Bank	Godziny sesji wychodzących			Godziny sesji przychodzących
Alior Bank	9.30 (dyspozycja musi być złożona do 8:50)	13:30 (dyspozycja musi być złożona do 12:50)	16:00 (dyspozycja musi być złożona do 15:20)	11:00 – 11:15	15:15 – 15:30	17:30
Bank BGŻ	8:00 – 9:00	12:00 – 12:45	15:00 – 15:45	11.00 –12.30	15.00 – 16.30	17.30 – 18.30
Bank BPH	8:30 (dyspozycja musi być złożona do 7:20)	12:40 (dyspozycja musi być złożona do 11:20)	14:20 (dyspozycja musi być złożona do 14:00)	11:45 – 12:15	15:45 – 16:15
Bank Millennium	10:30 – 11:00 (zlecenie przelewu musi być złożone do 8:15)	14:30 – 15:00 (zlecenie przelewu musi być złożone do 12:15)	17:00 – 17:30 (zlecenie przelewu musi być złożone do 14:35)	12:00	15:30	17:30
BOŚ Bank	9:30 (dyspozycja musi być złożona do 8:35)	13:30 (dyspozycja musi być złożona do 12:35)	16:00 (dyspozycja musi być złożona do 15:00)	11:00	15:00	17:30
BZ WBK	08:15	12:15	14:45	11:00	15:00	17:00
Citi Handlowy	08:00	12:15	14:40	12:30	16:00	17:30
Credit Agricole	8:00	12:00	14:30	11:00	15:00	17:30
ING Bank Śląski	8:10	11:30	14:30	11:00	15:00	17:30
PKO BP	9:30	13:30	16:00	10:30	14:30	17:00

 

 

Na czym polegają sesje bankowe ELIXIR?

Sposób przeprowadzania rozrachunków międzybankowych określa Zarządzenie Prezesa Narodowego Banku nr 6/2004 z 20 kwietnia 2004 r. z późniejszymi zmianami. Zarządzenie to precyzuje zasady dokonywania rozrachunków w złotych oraz euro. Zlecenia związane z płatnościami wysokokwotowymi, tj. dotyczące głównie rynków pieniężnego, walutowego oraz papierów wartościowych, banki krajowe rozliczają bezpośrednio przez Narodowy Bank Polski. W przypadku zleceń związanych z płatnościami detalicznymi, rozliczane są one za pośrednictwem Krajowej Izby Rozliczeniowej. KIR rejestruje wzajemne zobowiązania wynikające ze złożonych zleceń, przedstawiając NBP zlecenia dotyczące pozycji netto banków.

Sesje bankowe w systemie ELIXIR pozwalają na dokonywanie przelewów zgodnie z określoną ścieżką. W pierwszym kroku bank nadawcy przyjmuje zlecenie transakcji od klienta, przekazując je w ustalonych godzinach do elektronicznego systemu. Dane trafiają na platformę podczas jednej z trzech sesji rozliczeniowych ustalonych przez KIR. System kieruje zebrane informacje o przelewach do NBP, gdzie rozpoczyna się sesja rozrachunkowa. Po jej zakończeniu na poziomie NBP wyniki operacji dostarczane są do banków w ramach sesji przychodzących. Instytucje finansowe księgują zlecenia zgodnie z wytyczonymi w regulaminie godzinami. Przyjęcie takiej formuły sprawia, że banki nie muszą posiadać dużych płynnych rezerw. Takie rozwiązanie zapewnia także prostotę procesu bez konieczności osobnych rozliczeń jednego banku ze wszystkimi pozostałymi.

Pozostałe systemy do realizowania sesji bankowych

Poza systemem Elixir KIR udostępnia bankom inne narzędzia: Euro Elixir, służący do rozliczania płatności w euro, oraz Express Elixir – pozwalający na natychmiastowe przelewy międzybankowe realizowane przez całą dobę, w tym również niedziele i święta. Obok nich na rynku finansowym funkcjonują także systemy do rozliczenia transakcji wysokokwotowych. Do systemów rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym należą SORBNET2 – stosowany przez Narodowy Bank Polski do przetwarzania płatności w złotych; oraz SORBNET-EURO pozwalający na rozrachunek transakcji krajowych i międzynarodowych.