Koszt pracodawcy, czyli za co płaci pracodawca?

Mówiąc o kosztach zatrudnienia bardzo często mamy na myśli jedynie wynagrodzenie brutto. W rzeczywistości na koszt pracodawcy składają się również m.in. wydatki związane z wykonaniem badań medycyny pracy czy szkoleń BHP a także składki przekazywane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych finansowane ze środków pracodawcy.

Zasady ustalania poszczególnych zobowiązań leżących po stronie pracodawcy zależą w głównej mierze od tego, na podstawie jakiego rodzaju umowy zatrudniliśmy daną osobę.

W tym artykule wyjaśniamy, jakie dokładnie składki oraz w jakiej wysokości pracodawca odprowadza do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu różnych form zatrudnienia.

Rodzaje form zatrudnienia

Osoba zatrudniona może wykonywać powierzone zadania na podstawie różnego rodzaju umów. Do najczęściej zawieranych umów zalicza się:

1. umowę zlecenie,
2. umowę o dzieło,
3. umowę o pracę.

Dwie pierwsze umowy są umowami cywilnoprawnymi. Podstawową cechą różnicującą umowę zlecenie od umowy o dzieło jest przedmiot umowy oraz oznaczenie stron: „zatrudniającej” i „zatrudnianej”.

Poniżej prezentujemy krótkie porównanie umowy zlecenie oraz umowy o dzieło:

	Umowa zlecenie	Umowa o dzieło
Przedmiot oraz strony umowy	Dokonanie przez przyjmującego zlecenie   (zleceniobiorcę) określonej czynności lub usługi na  rzecz dającego zlecenie (zleceniodawcy)	Wykonanie przez przyjmującego zamówienie    (wykonawcę dzieła) oznaczonego dzieła  odpowiadającego osobistym potrzebom zamawiającego (osoby zlecającej wykonanie dzieła).
Odpłatność	Umowa ta może być zarówno odpłatna jak i   nieodpłatna. Zależy to wyłącznie od woli stron.   Stawka minimalna przy umowach zlecenia od 1  stycznia 2017 r. wynosi 13 za godzinę.	Umowa o dzieło jest umową odpłatną. Za wykonanie dzieła zawsze należy się wynagrodzenie
Rezultat czy staranność	Umowa zlecenia jest tzw. umową należytego starania, nakierowaną na podjęcie działań i dokonywanie określonych czynności przez biorącego zlecenie.	Umowa o dzieło to tzw. umowa rezultatu. Koniecznością jest uzyskania określonego rezultatu, którym jest dzieło.
Osobiste wykonywanie	Co do zasady zlecenie musi osobiście wykonywać zleceniobiorca. Strony umowy mogą jednak zapisać w umowie, że osoba wykonująca zlecenie będzie mogła powierzyć wykonywanie czynności osobie trzeciej.	Przyjmujący nie ma obowiązku wykonywania dzieła samodzielnie. Dzieło może wykonać w zastępstwie inna osoba. Zależy to wyłącznie od uznania przyjmującego zamówienie. Przyjmujący powinien jednak osobiście kierować osobami, którym polecił wykonywanie dzieła.

 

Trzecim rodzajem umowy jest umowa o pracę. Różni się ona zdecydowanie od umowy zlecenie czy o dzieło tym, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Takich warunków nie znajdziemy w umowie cywilnoprawnej. Zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę powinno nastąpić zgodnie z przepisami ustawy –  Kodeks Pracy. Jest to dosyć mocno sformalizowana forma współpracy z pracownikiem, gwarantująca mu najwięcej uprawnień, m.in.:

• prawo do odpoczynku dobowego oraz tygodniowego
• prawo do urlopu wypoczynkowego, macierzyńskiego, wychowawczego
• prawo do wynagrodzenia za czas choroby
• ochronę przed rozwiązaniem umowy

 

Wynagrodzenie netto, brutto a koszt pracodawcy

O tym, czy całkowity koszt związany z wynagrodzeniem ograniczy się jedynie do kwoty brutto decyduje m.in.:

• rodzaj umowy,
• istnienie stosunku pracy między stronami umowy zlecenie lub o dzieło
• istnienie innych tytułów do ubezpieczeń osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenie

Umowa o pracę

W przypadku umowy o pracę, oprócz wynagrodzenia należnego pracownikowi, pracodawca jest zobowiązany do naliczenia i odprowadzenia do ZUS składek na ubezpieczenie społeczne (składka emerytalna i rentowa), wypadkowe, FP oraz FGŚP. Są to tak zwane „narzuty”. Wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe uzależnione jest od charakteru działalności przedsiębiorstwa oraz ilości zatrudnionych osób. W przypadku firm zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego maksymalnie 9 osób składka wypadkowa wynosi 1,80%. Jeśli ubezpieczonych jest więcej, stopa procentowa jest ustalana przez ZUS. Wysokość pozostałych składek jest jednakowa dla wszystkich pracodawców.

Pamiętajmy o tym, że pracownik ze swojego wynagrodzenia brutto również finansuje składki do ZUS, a dokładnie składki na ubezpieczenie społeczne (składka emerytalna i rentowa), chorobowe oraz zdrowotne.

Wszystkie składki ZUS wynikające ze stosunku pracy są obowiązkowe.

Przykładowy koszt pracodawcy przy wynagrodzeniu wynoszącym 2500,00 zł brutto oraz 3500,00 zł brutto, przy założeniu, że liczba osób zgłaszanych przez niego do ubezpieczenia wypadkowego wynosi nie więcej niż 9:

Składka	% składki finansowanej przez pracownika	% składki finansowanej przez pracodawcę	Wysokość składek finansowanych przez pracodawcę dla wynagrodzenia brutto = 2.500 zł	Wysokość składek finansowanych przez pracodawcę dla wynagrodzenia brutto = 3500 zł
Składka emerytalna	9,76 %	9,76 %	244,00	341,60
Składka rentowa	1,50 %	6,50 %	162,50	227,50
Składka chorobowa	2,45 %	–	0,00	0,00
Składka zdrowotna	9,00 %	–	0,00	0,00
Składka wypadkowa	–	1,80 % (0,40 % – 3,60 %)	45,00	63,00
Składka na FP	–	2,45 %	61,25	85,75
Składka na FGŚS	–	0,10 %	2,50	3,50
		RAZEM składki	515,25	721,35
ŁĄCZNIE wynagrodzenie + narzuty			3015,25	4221,35

Umowa zlecenie

Przy ustalaniu obowiązku naliczania i odprowadzania składek ZUS w ramach umowy zlecenie należy wciąć pod uwagę:

• istnienie stosunku pracy między stronami umowy
• istnienie innych tytułów do ubezpieczeń osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenie
• status studenta zleceniobiorcy

Umowa zlecenie zawarta z własnym pracodawcą

W przypadku, gdy umowa zlecenie zawierana jest z własnym pracodawcą, czyli pomiędzy stronami istnieje już zawarty stosunek pracy, wówczas od tej umowy należy odprowadzić wszystkie składki ZUS dokładnie w ten sam sposób jak dla umowy o pracę.

Brak stosunku pracy między stronami

Jeśli umowa zlecenie zawierana jest ze zleceniodawcą, który nie jest jednocześnie pracodawcą w rozumieniu Kodeksu Pracy, wtedy znaczenie mają też inne tytuły do ubezpieczeń zleceniobiorcy.

Brak innych tytułów do ubezpieczeń

Od umowy zlecenia zawartej z osobą nieposiadającą innych tytułów do ubezpieczeń, należy obowiązkowo odprowadzić do ZUS składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe ma w takim przypadku charakter dobrowolny, a co za tym idzie zleceniobiorca może do niego przystąpić na swój wniosek. Ponadto, jeżeli osiągany przez niego przychód jest równy lub wyższy od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, zleceniodawca jest zobowiązany zapłacić składkę na FP. Od umów zleceń zleceniodawca odprowadza także składkę na FGŚP.

Istnienie innych tytułów do ubezpieczeń

Od umowy zlecenia zawartej z osobą posiadającą inne tytuły do ubezpieczeń, obowiązek naliczania i odprowadzania składek ZUS powstanie tylko wtedy, gdy w danym miesiącu suma wynagrodzeń stanowiących podstawę do naliczenia składek ZUS z tytułu innych umów będzie niższa od kwoty aktualnie obowiązującego wynagrodzenia minimalnego. W przeciwnej sytuacji obowiązkowa będzie jedynie składka na ubezpieczenie zdrowotne.

Umowa zlecenie zawarta ze studentem

W przypadku zawarcia umowy zlecenia ze studentem, który nie ukończył 26 roku życia. zleceniodawca nie ma obowiązku zgłaszania go do ubezpieczeń społecznych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego. Status studenta ma osoba kształcąca się na:

• studiach pierwszego (studia licencjackie i inżynierskie, kończące się uzyskaniem tytułu licencjata i inżyniera) lub drugiego stopnia (studia magisterskie, kończące się uzyskaniem tytułu magistra lub tytułu równorzędnego),
• jednolitych studiach magisterskich prowadzonych przez uczelnię posiadającą stosowne uprawnienia, kończące się uzyskaniem odpowiedniego tytułu zawodowego: licencjata, inżyniera, magistra lub tytułu równorzędnego.

Porównanie powyższych wariantów.

Składka	Umowa zlecenie zawarta z własnym pracodawcą	Brak stosunku pracy między stronami
		Brak innych tytułów do ubezpieczeń	Istnienie innych tytułów do ubezpieczeń	Umowa zlecenie zawarta ze studentem
Składka emerytalna zleceniobiorcy	obowiązkowa	obowiązkowa	obowiązkowa < 2000	brak
Składka emerytalna zleceniodawcy	obowiązkowa	obowiązkowa	obowiązkowa < 2000	brak
Składka rentowa zleceniobiorcy	obowiązkowa	obowiązkowa	obowiązkowa < 2000	brak
Składka rentowa zleceniodawcy	obowiązkowa	obowiązkowa	obowiązkowa < 2000	brak
Składka chorobowa zleceniobiorcy	obowiązkowa	dobrowolna	obowiązkowa < 2000	brak
Składka zdrowotna zleceniobiorcy	obowiązkowa	obowiązkowa	obowiązkowa < 2000	brak
Składka wypadkowa zleceniodawcy	obowiązkowa	obowiązkowa	obowiązkowa < 2000	brak
Składka na FP zleceniodawcy	obowiązkowa	obowiązkowa	obowiązkowa < 2000	brak
Składka na FGŚS zleceniodawcy	obowiązkowa	obowiązkowa	obowiązkowa < 2000	brak

 

Umowa o dzieło

W przypadku umowy o dzieło przy ustalaniu obowiązku naliczania i odprowadzania składek ZUS należy wciąć pod uwagę istnienie stosunku pracy między stronami umowy.

Umowa zawarta z własnym pracodawcą

W przypadku, gdy umowa o dzieło zawierana jest z własnym pracodawcą, czyli pomiędzy stronami istnieje już zawarty stosunek pracy, należy od tej umowy odprowadzić wszystkie składki ZUS – dokładnie w ten sam sposób, jak dla umowy o pracę.

Brak stosunku pracy między stronami

Gdy umowa o dzieło jest zawierana ze zlecającym wykonanie działa, który nie jest jednocześnie pracodawcą w rozumieniu Kodeksu Pracy, wówczas nie istnieje obowiązek naliczania i odprowadzania składek ZUS

Jeżeli warunki bądź charakter pracy zostaną zakwalifikowane jako szczególne, pracodawca musi dodatkowo pokryć składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych, która wynosi 1,5 proc.

 

Zwolnienie od płacenia na FP i FGŚP

Pracodawca zwolniony jest z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za:

• pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z jednej z wyżej wymienionych nieobecności. Okres zwolnienia z płatności składek wynosi w tym przypadku 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z jednego z wymienionych urlopów.
• osoby, które osiągnęły wiek wynoszący odpowiednio co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn. Zwolnienie to ma charakter bezterminowy.
• osoby zatrudnione, które ukończyły 50 rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawały w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy. Zwolnienie przysługuje przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę,
• skierowanych zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30 roku życia. Okres zwolnienia wynosi 12 miesięcy, liczonych począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę.