Rozwój własnego biznesu wymaga niejednokrotnie dodatkowych źródeł finansowania. Pomagają one utrzymać płynność finansową, niwelują ryzyko zatorów płatniczych oraz wspomagają inwestycje. Pożyczka a kredyt - jakie są między nimi różnice? To ważne pytanie, na które odpowiadamy w tym artykule.
Umowa kredytu regulowana jest przez Prawo Bankowe. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 3 udzielanie kredytów stanowi czynność bankową, która należy do zakresu działalności kredytowej banków. Najważniejsze postanowienia zawiera art. 69 Ustawy o Prawie Bankowym (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939). Zgodnie z przepisami bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy określoną kwotę pieniędzy. Istotne jest tutaj wskazanie celu kredytu, jego wysokości oraz okresu, na jaki został udzielony. Przyznanie kredytu uzależnione jest od zdolności kredytowej klienta; na jej podstawie ustala się również warunki umowy. Bank wymaga od klienta przedłożenia dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania takiej oceny.
Kredytobiorca zobowiązuje się natomiast do:
Wszelkie ustalenia ustne nie mają tutaj znaczenia. Ponadto bank może kontrolować, na jakie cele przeznaczane są udzielone fundusze.
Zgodnie ze wspomnianą wyżej Ustawą umowa kredytu musi być zawarta na piśmie i powinna zawierać:
Warto pamiętać, że zgodnie z art. 7 Prawa Bankowego oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych mogą być składane w postaci elektronicznej. Spełnia ona wymogi formy pisemnej.
W przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo utraty zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu (art. 75 ustawy Prawo Bankowe). Termin wypowiedzenia umowy kredytu, o ile strony nie określą w umowie inaczej, wynosi 30 dni, a jeżeli kredytobiorca zagrożony jest upadłością – 7 dni. Wypowiedzenie umowy kredytu z powodu utraty zdolności kredytowej lub zagrożenia upadłością nie może nastąpić, jeżeli bank zgodził się na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego.
Zasady udzielania pożyczki określa Kodeks Cywilny (art. 720-724). W odróżnieniu od kredytu przedmiotem umowy mogą być także rzeczy (pod warunkiem, że nie należą do osób trzecich). Nie ma wymogu określania celu, na jakie zostaną przeznaczone otrzymane środki, oraz terminu ich zwrotu. Jeśli jednak termin nie jest określony, pożyczka musi zostać zwrócona w ciągu sześciu tygodni od wypowiedzenia przez pożyczkodawcę. Różnicą jest również to, że przedmiotem umowy może być nieodpłatna pożyczka, a kredyt niestety zawsze związany jest z oprocentowaniem i prowizją. Udzielający pożyczki może odstąpić od umowy, jeśli sytuacja majątkowa drugiej strony uległa pogorszeniu i może mieć negatywny wpływ na jej zwrot. Roszczenia pożyczkobiorcy w stosunku do wydania przedmiotu przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym miał zostać przekazany. Jeśli pożyczane rzeczy mają wady, które nie były widoczne w dniu ich wydania, pożyczkodawca zobowiązany jest do naprawienia wyrządzonych szkód.
Umowa pożyczki może być zawarta w dowolnej formie, także ustnej. Jeżeli wartość pożyczki przekracza 1000 zł, umowa powinna być zawarta dla celów dowodowych z zachowaniem formy dokumentowej. Do tego wystarczające jest złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Umowa zawarta bez zachowania tej formy nie jest nieważna, a w relacjach między przedsiębiorcami niezachowanie jej nie powoduje żadnych ograniczeń dowodowych. Warto jednak pamiętać, że ze względu na przepisy o rachunkowości przedsiębiorcy wolą mieć pisemne potwierdzenie podjętych czynności, np. w postaci dowodów księgowych.
Ponadto pożyczkodawca nie zawsze wymaga od pożyczkobiorcy przedstawienia dokumentów potwierdzających zdolność kredytową. Podstawą zabezpieczenia pożyczki może być weksel, poręczenie, zastaw lub dobrowolne poddanie się egzekucji należności.
Stawiając sobie pytanie – „Pożyczka a kredyt, co wybrać?” warto wiedzieć, że istnieją również specjalne regulacje prawne wskazujące podmioty, które mają prawo do ich udzielenia. Zawarcie umowy kredytu wskazane jest jako czynność bankowa i opisane w art. 5 Ustawy. Zgodnie z nim kredytodawcą musi być bank. Dopuszczalne jest jednak ustalenie innych przepisów szczegółowych, które dadzą takie prawo innym podmiotom.
Na podstawie odrębnych przepisów istnieje możliwość udzielenia kredytu przez Społeczne Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe – reguluje to ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U. 2012 poz. 855, późń. zm.). Art. 3 wskazanego aktu prawnego jasno określa, że celem tego podmiotu jest między innymi udzielanie kredytów i pożyczek swoim członkom.
Pożyczka w instytucjach pozabankowych często określana jest roboczo jako kredyt, jednakże kredytu we właściwym tego słowa znaczeniu może udzielić jedynie bank. Podlega on bowiem pod przepisy Prawa bankowego oraz Ustawy o kredycie konsumenckim (jeżeli udziela konsumentowi kredytu do wskazanej w tej ustawie wysokości). O ile ustawa o kredycie konsumenckim reguluje też działania firm pozabankowych, tak banki działają wyłącznie w oparciu o prawo bankowe. Dlatego tylko one mają całkowite prawo do udzielania kredytów.
Prawo do udzielenia pożyczki mają zarówno osoby fizyczne, jak i instytucje. Jednak pożyczkodawca musi być właścicielem przedmiotu umowy. Bank może także zawierać umowy pożyczki bankowej, jednak z zastosowaniem odpowiednich regulacji prawnych dotyczących zabezpieczenia spłaty oraz oprocentowania kredytu. Zostało to określone w art. 78 Ustawy o Prawie Bankowym (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939).
Pożyczki gotówkowe w Polsce udzielane są najczęściej przez:
Przedsiębiorcy korzystają w głównej mierze z czterech rodzajów kredytów bankowych: inwestycyjnego, obrotowego, w rachunku bieżącym oraz linii kredytowej. Warto zapoznać się z ich specyfiką, by wybrać ten najbardziej odpowiedni dla własnej działalności.
Kredyt inwestycyjny służy sfinansowaniu określonych przedsięwzięć przedsiębiorstwa. Udzielany jest przez banki na podstawie analizy finansowo-ekonomicznej planowanej inwestycji oraz zdolności kredytowej firmy. Może być przeznaczony m.in. na: wyposażenie, restrukturyzację firmy, nabycie udziałów w przedsiębiorstwie, a także zakup nowych nieruchomości.
Udzielany jest na podstawie złożonego wniosku, który powinien zawierać: biznesplan, kosztorys przedsięwzięcia oraz dokumentację potwierdzającą przydatność i trafność inwestycji. Zobowiązanie może być średnioterminowe (1-3 lata) oraz długoterminowe (powyżej 3 lat). Zależnie od umowy z bankiem istnieje możliwość spłaty kredytu w systemie ratalnym lub jednorazowo.
Zabezpieczeniem spłaty zobowiązania może być: hipoteka (więcej na ten temat pisaliśmy w artykule „Kredyt hipoteczny dla biznesu. Wymagania banku, transze, czyli wszystko, o czym warto pamiętać”), blokada na rachunku, weksel, cesja wierzytelności oraz rzeczy – jest to ustalane indywidualnie dla każdej transakcji. Wybrane banki wymagają także określonego wkładu własnego.
Kredyt obrotowy przeznaczony jest dla przedsiębiorców, którzy potrzebują funduszy na utrzymanie płynności finansowej. Udziela się go m.in.: w celu wypłaty zaległych wynagrodzeń, na pokrycie kosztów administracyjnych, spłatę zobowiązań wobec kontrahentów oraz zakup niezbędnych materiałów.
Wysokość udzielonego kredytu zależy od ogólnej sytuacji finansowej firmy oraz obrotów na jej rachunku bankowym. Jest to zazwyczaj zobowiązanie krótkoterminowe – krócej niż dwanaście miesięcy. By otrzymać kredyt, należy złożyć dokumenty rejestracyjne firmy oraz finansowe za ostatni rok. Kredyt obrotowy może być spłacany w ratach bądź jednorazowo. Wysokość jego oprocentowania waha się w granicach 5-10%. Pobierane są także prowizje.
Kredyt na rachunku bieżącym to inaczej limit debetowy na koncie bankowym. W praktyce jest on najczęściej odnawialnym kredytem obrotowym. Udziela się go na wniosek przedsiębiorstwa. Wysokość i czas trwania debetu jest określony i zapisany w umowie. Zazwyczaj przyznawany jest na rok i wyliczony na podstawie wielkości obrotów na rachunku firmowym, zdolności kredytowej oraz rodzaju możliwych zabezpieczeń. Warunkiem jest posiadanie rachunku firmowego w danym banku.
Główną zaletą kredytu na rachunku bieżącym jest naliczanie odsetek jedynie od wykorzystanych przed przedsiębiorcę środków, a nie od całości przyznanego limitu. Spłata zobowiązania odbywa się automatycznie z bieżących wpływów na rachunek bankowy.
Linia kredytowa również ma charakter limitu debetowego. Prowadzona jest jednak na oddzielnym rachunku bankowym. W związku z tym spłata zadłużenia nie odbywa się automatycznie, tak jak w przypadku kredytu na rachunku bieżącym.
Na koniec jeszcze raz trzeba podkreślić, że pożyczka a kredyt to dwa odrębne pojęcia. Różnią się przede wszystkim podstawą prawną – definiuje ona, kto może ich udzielać i na jakich zasadach. Ponadto przedmiotem pożyczki mogą być także przedmioty, a nie tak jak w przypadku kredytu jedynie środki pieniężne. Pamiętajmy również, że gdy zaciągamy kredyt, to pieniądze tak naprawdę nigdy nie stają się naszą własnością. Cały czas należą do banku, a kredytobiorca może nimi jedynie dysponować przez określony w umowie czas. W związku z tym bank (jako właściciel gotówki) może kontrolować, w jaki sposób korzystamy z kredytu i czy korzystanie to jest zgodne z pierwotnym celem.
Kategoria: Finanse Udostępnij na:
Dane wskazują, że ok. 80% przedsiębiorców decyduje się na leasing operacyjny, a finansowy jest zdecydowanie rzadszym wyborem. Osoba zamierzająca zawrzeć taką umowę, powinna zastanowić się, który jej typ będzie korzystniejszy w jej sytuacji.
Czytaj więcejInwestycje deweloperskie wymagają wysokich nakładów finansowych. Realizacje takich projektów można wdrażać dzięki dwóm rodzajom kapitału: własnemu i obcemu. Do funduszy z drugiej grupy zalicza się m.in. kredyt deweloperski. Kto i w jaki sposób może z niego skorzystać?
Czytaj więcejNadzoruje działalność BIG
Dobrowolne przystąpienie do Zasad Dobrych Praktyk
Opiniuje Regulamin Zarządzania Danymi
